Kategori: Makaleler

Eski Şehir Valisi Kimdir? Öğrenme Kuramlarıyla Bir Memur Biyografisi Üzerine Pedagojik Bir Bakış Bir eğitimci olarak her zaman derim: gerçek öğrenme, yalnızca bilginin aktarılması değil, dönüşümün kendisidir. İnsan bir ismi öğrendiğinde, aslında bir rolün, bir sorumluluğun, bir tarihsel sürecin kodunu da taşır. “Eski şehir valisi kimdir?” sorusu da öyle bir kapıdır; açtığında bir kişinin öyküsünü, kurumun bağlamını ve güç yapılarını görmek mümkündür. Bu yazıda, eski şehir valisinin kim olduğuna dair somut bilgiyi pedagojik bir mercekten tartışacak, rolünün öğrenmeyle, kurumlarla ve toplumla ilişkisini irdeleyeceğiz. — Somut Olay: Eskişehir’in Eski Valisi Erol Ayyıldız Öncelikle “şehir valisi” ifadesi biraz muğlaktır; şehir valiliği genelde…

Kapora Geri İade Edilir mi? Toplumsal Cinsiyet, Empati ve Adalet Bağlamında Bir Değerlendirme Hayatta hepimiz bir şeyleri güvence altına almak isteriz. Bazen bir evi kiralarken, bazen bir düğün salonu tutarken, bazen de bir ürün ya da hizmet için ön ödeme yaparken karşımıza “kapora” kavramı çıkar. Ancak işler planladığımız gibi gitmediğinde aklımıza takılan o kritik soru gelir: “Kapora geri iade edilir mi?” Bu soruya sadece hukuki açıdan değil, toplumsal cinsiyet rolleri, çeşitlilik, empati ve sosyal adalet penceresinden bakmak; meseleyi daha derin, daha insani bir boyuta taşır. Kapora Nedir? Temel Bir Hatırlatma Kapora, taraflar arasında yapılacak bir sözleşmenin veya alışverişin teminatı niteliğinde…

Çalıkuşu Ne Anlatmak İstiyor? Bir Tarihçinin Gözünden Toplumsal Dönüşümün Romanı Bir tarihçi olarak geçmişin hikâyelerinde bugünün sesini duymayı severim. Çünkü her roman, her karakter ve her dönemsel anlatı, aslında yaşanmış bir toplumsal dönüşümün yankısıdır. Reşat Nuri Güntekin’in “Çalıkuşu” romanı da bu yankıların en kalıcı olanlarından biridir. Her ne kadar bir aşk hikâyesi gibi görünse de, satır aralarında kadının toplumsal konumu, Cumhuriyet öncesi modernleşme sancıları ve bireysel özgürlük arayışı gibi derin temaları işler. O halde soralım: Çalıkuşu ne anlatmak istiyor? Bu yazıda, bir romanın ötesinde bir toplumun dönüşüm hikâyesini okuyacağız. Bir Dönemin Aynası: Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Geçişin Sesi Reşat Nuri’nin “Çalıkuşu”nu yazdığı…

Varlığın Boşluğu: Uzay Gök Cismi mi? Bir filozof, göğe baktığında yıldızlardan çok boşluğu görür; çünkü varlık kadar yokluk da düşüncenin konusudur. Uzay dediğimiz şey, hem her şeyin içinde olduğu bir “yer”dir, hem de kendisi hiçbir yere ait olmayan bir “hiçlik”. O hâlde şu soru yalnızca astronomik değil, aynı zamanda metafizik bir sorudur: Uzay gök cismi midir? Bu yazıda, bu soruyu üç temel felsefi alan — etik, epistemoloji ve ontoloji — üzerinden tartışacağız. Çünkü “uzay” kavramı, yalnızca fiziksel bir boşluk değil, aynı zamanda insanın bilgi, değer ve varlık anlayışının sınırlarını da belirleyen bir düşünce alanıdır. Epistemolojik Açıdan: Bilginin Sınırında Uzay Bilgi…

Kan Oturması Nasıl Geçer? Bilimin Işığında Vücudun İyileşme Sürecini Anlamak İnsan vücudu, inanılmaz derecede karmaşık ve bir o kadar da akıllı bir sistemdir. Dışarıdan ufak bir darbe alsak bile vücudumuzun hemen tepki verip kendini onarmaya başlaması, doğanın kusursuz düzeninin bir kanıtıdır. “Kan oturması” dediğimiz olay da bu biyolojik savunma mekanizmalarının bir sonucudur. Peki tam olarak nedir bu kan oturması? Neden olur? Ve en önemlisi, nasıl geçer? Gelin bu soruların yanıtlarını bilimsel ama herkesin anlayabileceği bir dille birlikte keşfedelim. Kan Oturması Nedir? Vücudun Savunma Tepkisi Günlük hayatta sert bir yere çarptığımızda ya da düşüp morardığımızda, birkaç saat veya gün içinde cilt…

Nefes Darlığı İçin Hangi Doktora Gidilmeli? Toplumun Solunumunu Kim Tedavi Edecek? Bir siyaset bilimci olarak toplumun “nefesini” incelerken, yalnızca bireysel bir sağlık meselesine değil, aynı zamanda iktidarın solunum düzenine de bakarım. Nefes darlığı sadece bedensel bir rahatsızlık değil, sistemin birey üzerindeki baskısının da bir göstergesidir. Bu noktada asıl soru şudur: Nefes darlığı için hangi doktora gidilmeli? Ama belki de bu sorunun politik bir versiyonu da vardır: Toplumun nefesini daraltan düzene kim müdahale edecek? İktidarın Solunumu: Toplumun Nefes Alma Hakkı Güç, tıpkı oksijen gibi, dolaşımda adil dağılmadığında darlık yaratır. İktidar yalnızca politik bir olgu değil, aynı zamanda bir nefes denetimidir. Kim…

Güllünün Anlamı Ne? Toplumsal Bir Analiz Toplumsal Yapıların ve Bireylerin Etkileşimi Üzerine Bir Araştırmacının Girişi Toplumsal yapılar her birimizin hayatına dokunur. Bizler, birbirinden farklı bireyler olarak, yaşamlarımızı belirli bir kültürün, normların ve değerlerin içinde şekillendiririz. Bu yapılar, bizim kimliğimizi, toplumsal rollerimizi ve değerlerimizi oluşturur. Peki, toplumun her bireye biçtiği rollerin etkisiyle şekillenen semboller ve anlamlar nedir? Birçok sembolün ardında derin bir toplumsal anlam yatar. Bu yazıda, toplumların tarihsel süreçlerinde simgesel bir değeri olan gülün anlamını, toplumsal normlar, cinsiyet rolleri ve kültürel pratikler ışığında inceleyeceğiz. Gül, bir yandan aşkı ve romantizmi temsil ederken, diğer yandan tarihsel olarak güç, sadakat ve toplumsal…

Gözükmez mi, Görünmez mi? Dilin Tarihi, Toplumun Dönüşümü ve Görmenin Kültürel Serüveni Bir tarihçi olarak geçmişe baktığımda, insanların yalnızca savaşlar ya da krallıklar üzerinden değil, dil üzerinden de nasıl değiştiğini görürüm. Kelimeler, bir toplumun zihninin aynasıdır. Onlar sadece iletişim aracı değil, düşünme biçiminin de taşıyıcısıdır. Bu yüzden bugün kulağımıza sade bir dilbilgisi tartışması gibi gelen “Gözükmez mi, görünmez mi?” sorusu, aslında derin bir tarihsel ve kültürel dönüşümün izlerini taşır. “Görmek”ten “Gözükmek”e: Dildeki Köklerin Hikayesi Türkçede “görmek” fiili, yalnızca fiziksel bir eylemi değil, anlamak ve fark etmek eylemlerini de temsil eder. Eski Türkçede “körmek” ve “körünmek” biçiminde kullanılan bu fiiller, zamanla…

Japonya’nın Geleneksel Dansı Nedir? Tekil Bir Cevap Dayatmasına Cesur Bir İtiraz Tek bir “geleneksel dans” yok; çoğul bir gelenek var. Sert Bir Giriş: “Tek Bir Dans” Masalını Kıralım Japonya’nın geleneksel dansı nedir? Eğer zihninizde tek bir sahne canlanıyorsa—ağır beyaz makyaj, ihtişamlı kostümler ve kusursuz adımlar—size kötü bir haberim var: O görüntü, bu devasa kültürel evrenin yalnızca bir yüzeyi. “Tek bir geleneksel dans” söylemi, hem tarihsel zenginliği düzleştiriyor hem de karmaşık bir kültürü turistik bir broşüre indirgiyor. Bu yazı, o broşürü yırtıp atmak için var. Kısa Yanıt: Çoğul Bir Müfredat Japonya’nın dansı, tekil değil; katman katman birikmiş bir müfredat: ritüel kökenli…

Göz Tansiyonu Nedir, Belirtileri Nelerdir? Güç, Görme ve Toplumsal Körlük Üzerine Bir Siyaset Bilimi Okuması Bir siyaset bilimci için göz tansiyonu yalnızca bir tıbbi durum değil, aynı zamanda bir iktidar metaforudur. Nasıl ki gözdeki basınç artışı yavaşça görme sinirini zedeler, toplumda da görünmez baskılar bireysel farkındalığı ve kolektif görüş alanını daraltır. Peki, “görme” yalnızca biyolojik bir işlev midir, yoksa ideolojinin inşa ettiği bir hakikat rejimi midir? Bu yazı, göz tansiyonunun fizyolojik gerçekliğini siyasal bir mercekten okumayı dener: güç, kurumlar, ideoloji ve vatandaşlık ilişkileri üzerinden. Göz Tansiyonu: Görmenin İçsel Baskısı Tıpta glokom olarak bilinen göz tansiyonu, göz içi sıvısının normalden fazla…