Gürsu Kimin? Bir Filozofun Aynasında Kimlik, Mülkiyet ve Varlık Üzerine Düşünceler
Felsefi Bir Başlangıç: Soru, Bir Varlık Biçimidir
“Gürsu kimin?” sorusu, yüzeyde bir mülkiyet sorusu gibi görünür; ancak derine indikçe, etik, epistemolojik ve ontolojik katmanlarda yankılanan çok daha derin bir sorgulamadır. Bu soru, yalnızca bir yerin, bir toprağın, bir mahallenin sahipliğini değil; insanın kendine, doğaya ve topluma dair konumunu da sorgular. Bir filozofun gözünden bakıldığında, bu soru “kimin varlığı kime aittir?” sorusuna kadar uzanır.
Etik Perspektif: Sahip Olmak mı, Sorumlu Olmak mı?
Etik açıdan bakıldığında, “Gürsu kimin?” sorusu bizi mülkiyetin ahlaki sınırlarıyla yüzleştirir. Bir yerin sahibi olmak, orayı koruma, geliştirme ve ona saygı gösterme yükümlülüğünü de beraberinde getirir. Fakat çoğu zaman sahiplik, sorumluluktan çok ayrıcalık olarak görülür.
Mülkiyet, ahlaki bir sınavdır. Bir şehre sahip olmak demek, o şehrin doğasına, tarihine ve insanına karşı bir borç altına girmektir. Eğer bir yer “bizimse”, o zaman biz de onun sorumluluğunu taşırız. Gürsu, yalnızca tapu kayıtlarında değil, orada yaşayanların hafızasında, sokakların ruhunda ve çocukların oyun seslerinde anlam bulur.
Etik bakış, bize şunu hatırlatır: Gürsu’ya sahip olmanın en meşru yolu, ona adaletle davranmak, kimliğini yok saymadan yaşatmak ve onu sadece ekonomik değil, ahlaki bir varlık olarak da korumaktır.
Epistemoloji: Bilmenin Sınırında Kimlik
“Gürsu kimin?” derken aslında “Gürsu’yu kim bilir?” diye de sormaktayız. Bilgi, sahiplikten önce gelir. Bilmediğimiz şeye nasıl sahip olabiliriz?
Epistemolojik olarak Gürsu, bir bilgi nesnesidir. Ancak bu bilgi, dışsal gözlemlerin toplamı değildir; yaşayan bir deneyimdir. Gürsu’yu anlamak, onu yalnızca haritada değil, hafızalarda ve dilde de bulmaktır.
Bir filozof için “bilmek”, “kontrol etmek” anlamına gelmez; bilmek, anlamaktır. Epistemolojik mülkiyet, nesneyi değil, anlamı kapsar. Gürsu’yu tanımak demek, onun geçmişini, doğasını, acılarını ve sevinçlerini bilmek demektir. O halde şu soruyu sormak kaçınılmazdır: Bir yeri bilmeden, ona nasıl sahip olunur?
Ontoloji: Varlığın Kimliği Kime Aittir?
Ontolojik düzlemde mesele daha karmaşık hâle gelir. “Gürsu kimin?” sorusu, varlığın aidiyetiyle ilgilidir. Bir yerin varlığı, o yerde yaşayanların kimliğiyle örülüdür. Gürsu, yalnızca bir yer değildir; bir varlık kipidir — doğanın, insanın ve tarihin ortak nefesidir.
Bir yerin varlığı, üzerinde yaşayanların kimliğini taşır; ancak o kimlik de o yer tarafından biçimlenir. Gürsu’yu sahiplenen insan, aslında Gürsu tarafından biçimlendirilir.
Bu durumda sahiplik iki yönlüdür: Biz Gürsu’ya aitiz, Gürsu da bize.
Ontolojik anlamda sahiplik, varlıkların birbirine dokunduğu yerdir. Sahip olmak, ayrı düşmek değil; birliğe dâhil olmaktır. Dolayısıyla, Gürsu’nun “kime ait” olduğu değil, “kiminle birlikte var olduğu” sorusu daha anlamlıdır.
Düşünsel Bir Dönemeç: Soruya Yeniden Bakmak
Belki de “Gürsu kimin?” sorusu yanlış sorulmuş bir sorudur. Çünkü bu soru, “sahiplik” kavramını merkeze alır. Oysa felsefi bir bakış, bizi “ilişki” kavramına yönlendirir. Gürsu, birilerinin mülkü değil; herkesin ortak yaşam sahnesidir.
Etik olarak korunan, epistemolojik olarak bilinen ve ontolojik olarak paylaşılan bir varlık alanıdır.
Şu hâlde yeni sorular sormak gerekir:
– Bir yerin kimliği, sahiplerinden bağımsız olabilir mi?
– Gürsu’yu sahiplenmek mi, yoksa anlamak mı daha derindir?
– Aidiyet, mülkiyetin ötesine geçebilir mi?
Sonuç: Gürsu Kimin Değil, Kiminle?
Sonuçta, Gürsu kimin? sorusuna verilecek en dürüst cevap, belki de “hiç kimsenin” ya da “herkesin” olacaktır. Çünkü sahiplik geçici, anlam ise kalıcıdır. Gürsu, onunla yaşayan, onu seven, onu düşünen herkesindir.
Bir filozofun sessizliğinde yankılanan bu cümleyle bitirebiliriz: “Bir yere sahip olmak, o yerin varlığında kaybolmayı göze almaktır.”